Hai Bia đá cổ của làng Vân Chàng Hồng Lĩnh
Hiện nay làng Vân Chàng Hồng Lĩnh còn giữ được hai bia đá cổ. Một bia trước đặt ở Đền Trửa ( Đình thờ thành hoàng làng ). Bia này chữ đã mờ hẳn. Bia thứ hai trước đặt ở Đền Nhà Thánh ( Nhà VănThánh ) do Cụ tú tài Nguyễn Trọng Lập ( Cụ Nguyễn Cường thân sinh của Cụ Chưởng Ấn Ngự Sử Nguyễn Trọng Tương ) soạn lời năm 1877, Cụ cử nhân Lê Lai Yến nhuận sắc và Cụ tú tài Nguyễn Văn Kiểm viết chữ, Cụ thợ đá Thanh Hoá Lê Văn Trung khắc chữ. Do Đình làng và nhà Văn Thánh không còn nên cả hai bia cổ này đang được đặt tại đền Thánh Sư thợ rèn Vân Chàng .
.png)
.png)
NỘI DUNG BIA ĐÁ NHÀ VĂN THÁNH VÂN CHÀNG
Vùng đất này xã ta ( Tục gọi là làng Giới ), vốn là ấp dân cư xưa vậy. Ngày trước có văn miếu tức là nơi ngày nay xây dựng văn chỉ vậy. Thời ấy các tiên công , tri phủ , học chính, hương giải, giám sinh, danh khoa hiển hoạn bia miệng còn truyền. Hồi trung gian lập xóm ấp bèn dời đến chỗ đất tiên hiền thời bấy giờ ( Tục gọi là làng Giới ). Bên trái chùa Phật ( Tục gọi là chùa Kính )
Năm Bính Dần thời Tự Đức triều Nguyễn ( 1866) xã ta làm lại miếu một lần nữa. Ông Cử nhân Nguyễn Liên ở huyện ta làm Tri Phủ Bình Giang, là người giỏi địa lý đã giúp chọn cắm vùng đất này, lấy hướng can nhâm bính hợi tỵ, phân kim đinh hợi, đinh tỵ, luận rằng: Có được đất, có được thời , tốt lắm. Từ ấy bỏ nền cũ, đắp nền mới, dựng nhà xây tường, trên hai toà chính miếu, trước một toà nghi môn, trong xây bệ gạch, ngoài xây bồn đốt hương vàng, bên phải là miếu thổ thần, bên trái là nhà bia, trồng cây làm hàng rào, đào ao dẫn nước, từ năm Đinh Mão đến năm nay Đinh Sửu, công việc làm xong, tiếp đó bèn chia ruộng tế, đặt tiền vốn ( Lấy lãi chi dùng ) hoặc do hội chủ hoặc do xã đứng lên lo liệu, tất cả đều tỏ lòng sùng kính phụng thờ. Vậy đến nay vừa 10 năm xã ta có người lĩnh Hương Giải mà làm Tri Huyện. Có người thi đỗ làm ở kinh viện, có người giỏi giang nhiều lần thi đỗ tú tài. Để thấy đất này là thắng địa của núi sông vậy. Xưa ở mà thiêng liêng, đời đời được tốt đẹp, mong phục thiết lại mà có sự đổi thay mới mẻ. Vì nay có sự hanh thông phát đạt cũng đã có thể biết trước được. Sở dĩ gọi địa linh nhân kiệt là chỗ ấy, có thể tin mà ghi vậy. Xin khắc lên bia đá để truyền lại mãi mãi.
Minh rằng : Ngọc Lạc Sơn cao vút, nước sông Thuý trong xanh, nguy nga Văn Miếu… ( Chữ mờ không đọc được )
Ngày rằm tháng 10 năm Tự Đức thứ 30 ( 1877 )
Tú tài Nguyễn Cường bái soạn.
Cử nhân tri huyện phong doanh Lê Lai Yến nhuận sắc.
Tú tài Nguyễn Văn Kiểm viết chữ, thợ đá Thanh Hoá Lê Văn Trung khắc.
