Loại thép Wootz của Ấn Độ được sử dụng để tạo ra những thanh kiếm và dao Damascus của Syria nổi tiếng trong lịch sử chiến tranh thế giới cổ đại, vô cùng sắc bén, có khả năng chém đứt kiếm của kẻ thù và cắt đứt sợi tóc rơi khiến quân địch khiếp sợ khi giao chiến. Đặc biệt, những lưỡi kiếm Damascus còn có những đường vân kim loại nổi bật, với các vết đốm giống như nước chảy.
Vào thế kỷ 11, khi quân Thập tự chinh "càn quét" vào Trung Đông, họ đã bắt gặp những chiến binh Hồi giáo cầm trên tay lưỡi kiếm có chất lượng thượng hạng khiến ngay cả những chiến binh dũng cảm nhất cũng phải run sợ. Vào cuối thế kỷ 17, thép Wootz vẫn được sản xuất ở quy mô gần như công nghiệp, với hàng chục nghìn thỏi thép được vận chuyển từ bờ biển Coromandel tới Iran.
Dựa theo một số bằng chứng khảo cổ, các nhà nghiên cứu xác định được rằng, vào thời điểm trước Công nguyên, loại thép Wootz để làm kiếm Damascus được sản xuất ở khu vực thuộc tiểu bang Tamil Nadu ngày nay của Ấn Độ. Kỹ thuật chế tạo thép Wootz được các nhà luyện kim xa xưa của Ấn Độ bảo vệ nghiêm ngặt trong suốt một thời gian rất dài. Do đó, người Ấn Độ gần như độc quyền trong việc sản xuất và xuất khẩu thứ thép rèn binh khí tuyệt vời này.
Thép Wootz sản xuất ở Ấn Độ, được xuất khẩu dưới dạng thỏi và vận chuyển tới những khu vực thuộc thế giới La Mã ở phía Tây và Trung Quốc. Sau đó, trong thời kỳ Trung Cổ, thép Wootz đã được xuất khẩu sang Trung Đông và lan truyền khắp châu Âu, với tên gọi Damascus, đặt theo tên của thủ đô Syria (do trước đó người Ả Rập đã mang loại thép Wootz đến Damascus, nơi nghề rèn vũ khí đang phát triển mạnh lúc bấy giờ).
Không rõ nguyên nhân nhưng công nghệ luyện kim và công thức chế tạo ra loại thép tuyệt vời này đã bị thất truyền trong những năm 1750.
Các chuyên gia tại sử dụng tia X và kính hiển vi điện tử để kiểm tra thép Damascus trên các mẫu vật thu được, họ đã phát hiện ra những thành phần của dây nano cementit và ống nano carbon. Điều này cho thấy là những người thợ cổ xưa đã biết cách ứng dụng công nghệ nano khi chế tạo thép Damascus. Những cấu trúc nano "đi trước thời đại" này là kết quả của quá trình rèn thép. Cụ thể, vật liệu được đưa vào quá trình rèn thép để tạo ra những phản ứng hóa học ở cấp độ lượng tử.
Các nhà luyện kim lành nghề nhận định thép Damascus có hàm lượng carbon rất cao. Việc bổ sung carbon vào sắt (từ 1-2%) cũng mang lại những phẩm chất "vượt trội" cho sản phẩm như độ dẻo cao, chắc chắn, bền và giảm độ giòn.
Sau khi được chế tác, định hình qua quá trình rèn đập, các lưỡi kiếm và dao được đưa vào lò với nhiệt độ thấp và nhanh chóng được làm lạnh bằng một loại chất lỏng được gọi là "Máu Rồng".
Với kỹ thuật hiện đại ngày nay, con người đang rất nỗ lực để tìm kiếm công thức bí ẩn và tái tạo loại thép có chất lượng tuyệt vời này nhưng chưa ai thành công hoàn toàn vì bí mật quan trọng nằm trong việc chọn lựa nguyên liệu thô và kỹ thuật chế tác.
Thép Wootz và những thanh kiếm Damascus là một phát minh vượt trội, đi trước thời đại của những người thợ luyện kim thời cổ đại. Thậm chí, bí mật về loại thép này vẫn còn là một nghi vấn chưa thể lý giải đối với các nhà khoa học ngày nay.
